Liệu Internet còn tự do sau luật Copyright Directive ở Châu Âu?

Với 438 phiếu thuận, 226 phiếu chống và 39 phiếu trắng, các nghị sĩ châu Âu ngày 12/9 nhất trí thông qua điều luật mới mang tên Copyright Directive, buộc các công ty cung cấp dịch vụ online ngăn người dùng đăng các nội dung vi phạm bản quyền lên mạng, đồng thời phải chia sẻ doanh thu với các nhà sản xuất âm nhạc, video và tin tức ở châu Âu.

Theo CNN, kết quả này là một bước lùi cho các hãng công nghệ, vốn đang chịu sức ép lớn từ các cơ quan quản lý châu Âu trong việc xử lý thông tin cá nhân và các nội dung vi phạm.

Quyết định này sẽ gây ra những hậu quả khó nói, và mất nhiều thời gian để tất cả những bên liên quan có thể ổn thỏa. Bản thân đạo luật này vẫn phải đối mặt với một cuộc bỏ phiếu cuối cùng vào tháng 1 năm 2019 (mặc dù các chuyên gia cho rằng không chắc nó sẽ bị từ chối). Sau đó các quốc gia thành viên EU sẽ tiến hành áp dụng bộ luật này, mà ta đều hiểu là ở mỗi nước sẽ có một cách áp dụng khác nhau.

Các phần quan trọng nhất của diều luật này là Điều 11 và 13. Điều 11 cho phép doanh nghiệp hoặc các nhà xuất bản kiếm tiền khi các công ty như Google sử dụng đường link của họ. Điều 13 yêu cầu các nền tảng nhất định như YouTube và Facebook ngăn người dùng chia sẻ tài liệu có bản quyền không được cấp phép và phải đưa ra những bộ lọc nhất định để kiểm duyệt nội dung đăng tải trên những nền tảng này.

CopyRight Directory gây ra nhiều tranh cãi 

“Đây là tín hiệu tốt cho ngành công nghiệp sáng tạo ở châu Âu” – Nghị sĩ Axel Voss nhận xét.

Nhóm ủng hộ, gồm 165 nhà làm phim và biên kịch, trong đó có đạo diễn Mike Leigh, ca sĩ Paul McCartney, cho rằng luật cải cách về bản quyền sẽ lấy lại sự cân bằng quyền lực giữa các nhạc sĩ, nhà làm phim, nhà xuất bản… với bên kia là Big Tech – những công ty công nghệ lớn.

Trong khi đó, theo nghị sĩ Julia Reda, quyết định là “một cú đánh mạnh mẽ đối với Internet tự do, cởi mở” và cơ quan lập pháp châu Âu đã đặt “lợi nhuận doanh nghiệp lên tự do ngôn luận”.

Một số nhà phê bình cho rằng những điều khoản này là thảm họa. Trong trường hợp Điều 11, họ cho rằng những nỗ lực đánh thuế “nền tảng” Google Tin tức vì chia sẻ các bài viết đã không ít thất bại liên tiếp và hệ thống sẽ thất bại do việc lạm dụng bản quyền.

>>> Xem thêm: Chiêu bài kiểm duyệt mới của Facebook: AI “Rosetta”

Điều 13, họ nói, thậm chí còn tồi tệ hơn. Luật pháp yêu cầu các nền tảng chủ động làm việc với chủ bản quyền để ngăn người dùng tải lên nội dung có bản quyền. Cách duy nhất để làm như vậy là quét tất cả dữ liệu được tải lên các trang web như YouTube và Facebook. Điều này sẽ tạo ra một gánh nặng đáng kinh ngạc cho các nền tảng nhỏ và có thể được sử dụng như một cơ chế kiểm duyệt rộng rãi. Đây là lý do tại sao các nhân vật như nhà sáng lập Wikipedia Jimmy Wales và nhà phát minh Tim Berners-Lee của World Wide Web đã đồng loạt mạnh mẽ chống đối lại chỉ thị.

Nhóm phản đối cho rằng những bộ lọc tự động như vậy chẳng khác nào công cụ giám sát và làm ảnh hưởng đến sự tự do chia sẻ thông tin. “Bất cứ thứ gì bạn muốn đăng lên đầu tiên sẽ phải được các bộ lọc này chấp thuận”, Julia Reda, nhà lập pháp Đức, cho hay, “Các nội dung vốn được cho là hợp pháp như ảnh chế, video nhại… sẽ bị mắc kẹt ở giữa”.

Liệu chúng ta còn thấy những meme trên các trang mạng xã hội (Ảnh: The Daily Pot)

Ngược lại, nhà lập pháp Axel Voss cho rằng phe phản đối đang nói quá lên và “không ai lọc Internet cả”. Bên cạnh đó, bản thân YouTube/Google hiện cũng đã có sẵn hệ thống Content ID, trong đó YouTube quét video mà người dùng tải lên, nếu thấy hình ảnh, âm thanh… trùng với những nội dung có bản quyền trong cơ sở dữ liệu, hệ thống sẽ gửi cảnh báo đến người đăng và video bị gỡ xuống.

Chia sẻ doanh thu

“Facebook hay Google không có tòa soạn riêng, cũng không có các nhà báo sẵn sàng mạo hiểm tính mạng ở Syria hay có những biên tập viên phụ trách việc kiểm duyệt, xác thực thông tin mà phóng viên thu thập được”, các cơ quan báo chí châu Âu chia sẻ. Thế nhưng, 60-70% doanh thu của họ đang đến từ quảng cáo, phần lớn trong số đó là nhờ công sức của người khác.

Cuộc chiến giữa các nhà xuất bản và nền tảng mạng xã hội đang ngày càng tăng sức nóng khi người dùng bắt đầu chuyển từ máy tính sang thiết bị di động để theo dõi tin tức. Theo thống kê của Pew, số người chọn đọc tin trên thiết bị di động đã tăng lên 65% trong năm 2017.

Năm 2015, Facebook công bố Instant Articles, cho phép các nhà xuất bản lưu nội dung di động trên máy chủ của Facebook để người dùng mạng xã hội có thể mở bài báo tức thì. Tuy nhiên, công cụ này lại gây thiệt hại không nhỏ cho các tòa soạn vì chúng loại bỏ đường link gốc, những nội dung liên quan cuối bài, không hiển thị bình luận của độc giả… khiến doanh thu báo chí sụt giảm. Một loạt tờ báo lớn như New York Times, Guardian, Hearst… đã ngừng sử dụng Instant Articles.

“Mọi người muốn tiếp cận những tin tức chất lượng và các nội dung sáng tạo trên mạng. Chúng tôi vẫn luôn nói rằng đổi mới và hợp tác hơn nữa mới là cách tốt nhất để xây dựng một tương lai bền vững cho báo chí và các nhà sáng tạo châu Âu”, Google phát biểu sau khi luật được bỏ phiếu.

Hiệp hội Công nghiệp Truyền thông và Máy tính, trong đó có các thành viên như Amazon, eBay, Pandora…, cũng đang tiến hành chiến dịch chống lại điều 11 và 13. Trong khi đó, Facebook chưa đưa ra bình luận nào.

Kết

Sau cuộc bỏ phiếu cuối cùng vào tháng 1 năm 2019, Copyright Directive sẽ chính thức có kết quả sau quá nhiều tranh cãi từ các bên liên quan. Dù không biết kết quả sẽ như thế nào, tuy nhiên các Marketer cần chuẩn bị sẵn tâm lý nội dung đăng tải sẽ phải bị kiểm duyệt trước khi lên sóng các nền tảng xã hội.

Nguồn: Tổng hợp