Vietnam Fintech Report 2020: Nhìn lại những điểm nhấn nổi bật và tiềm năng khai thác cho năm 2021

Theo báo cáo mới nhất của fintech News Singapore, trong năm 2020 vừa qua, ngành công nghiệp fintech của Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể nhờ vào việc áp dụng kỹ thuật số ngày càng tăng, cộng với sự bùng nổ của thương mại điện tử và sự hỗ trợ của Chính phủ trong việc thúc đẩy hơn nữa các hình thức thanh toán số.

Các nhà đầu tư tiếp tục bày tỏ sự lạc quan về tiềm năng của lĩnh vực fintech tại Việt Nam trong năm nay khi bơm hàng triệu USD vào các công ty khởi nghiệp trong nước. Năm 2019, Việt Nam đã đứng thứ hai trong Đông Nam Á về số vốn đầu tư cho lĩnh vực fintech, thu hút 36% tổng vốn đầu tư của cả khu vực. Sự lạc quan của các nhà đầu tư là hoàn toàn có cơ sở khi Việt Nam đang trải qua giai đoạn bùng nổ về thanh toán số và mua sắm trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử trong bối cảnh giãn cách xã hội vì COVID-19 và những lo ngại lây nhiễm cao khi mua sắm trực tiếp. 

Trong bài viết này, hãy cùng MarektingAI điểm lại một số thay đổi nổi bật của thị trường fintech Việt Nam năm 2020, dựa trên báo cáo Vietnam fintech Report 2020 do trang fintechnews.sg của Singapore phối hợp với Switzerland Global Enterprise thực hiện.

1. Bản đồ Startup fintech Việt Nam liên tục chào đón những thành viên mới

Có thể nói, số lượng các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực fintech tại Việt Nam luôn tăng trưởng theo từng năm. Năm 2015, Việt Nam có 39 công ty. Con số này tăng lên 44 công ty vào năm 2017 và lên 124 công ty vào năm 2019. Trong đó đáng chú ý nhất là sự phát triển của các công ty startup trong lĩnh vực P2P Lending, tăng từ 3 lên 23 công ty. Đã có những cái tên mới xuất hiện trong mọi lĩnh vực của fintech, nhưng đa phần vẫn là các công ty thuộc lĩnh vực thanh toán. 

Mặc dù đã có những biến động xảy ra trong những năm qua, nhưng kể từ 2019 đến nay, thị trường vẫn ít nhiều duy trì được sự ổn định khi các ứng cử viên mới đa phần hoạt động trong lĩnh vực Thanh toán và Insurtech, còn các công ty khởi nghiệp về P2P Lending, Blockchain, Crowdfunding và POS đã phải rời bỏ thị trường.

Tính đến năm 2020, số lượng công ty startup fintech tại Việt Nam còn 115 công ty, đại diện cho 5 lĩnh vực hàng đầu là Thanh toán, P2P Lending, Blockchain, POS, Quản lý tài sản. Trong đó, lĩnh vực Thanh toán chiếm 33% (tương đương 38 công ty), P2P Lending chiếm 15,5% (tương đương 18 công ty), Blockchain là 13%,... 

Việt Nam hiện có khoảng 120 công ty khởi nghiệp fintech hoạt động trong một loạt các dịch vụ bao gồm thanh toán kỹ thuật số, tài chính thay thế, quản lý tài sản và blockchain. Với việc chính phủ đang thực hiện nghiên cứu các bước phát triển mới, bao gồm các khung thể chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới và các hướng dẫn quy định mới, đặc biệt là trong lĩnh vực P2P Lending với nhiều sáng kiến ​​khác nhau, lĩnh vực fintech Việt Nam trong những năm tới hứa hẹn sẽ có nhiều điều xảy ra. 

2. Tình hình huy động vốn của các công ty fintech tại Việt Nam trong 2 năm qua

Như đã nói ở trên, nhiều nhà đầu tư bày tỏ sự lạc quan về tiềm năng của thị trường fintech tại Việt Nam trong những năm qua, khi bơm vào hàng triệu USD cho các công ty khởi nghiệp trong nước. Có thể kể đến những phiên gọi vốn thành công trong các năm qua như sau:

• Tháng 1/2019: Momo đã huy động được 100 triệu đô la trong vòng tài trợ Series C từ nhà đầu tư Warburg Pincus
• Tháng 4/2019, Utop nhận được khoản đầu tư 3 triệu USD từ FPT và SBI Holdings
• Tháng 7/2019, công ty mẹ của ví điện tử VNPAY đã huy động được 300 triệu USD từ GIC và Quỹ đầu tư mạo hiểm SoftBank
• Tháng 11/2019, Axie Infinity đã huy động được 1,5 triệu USD từ Quỹ Pangea Blockchain, Hashed, ConsenSys và 500 Startups
• Tháng 12/2019, Interloan đã nhận được 500.000 đô la đầu tư từ Phoenix Holdings
• Tháng 4/2020, Finhay đã được nhận vào một vòng gọi vốn do đồng sáng lập Acorns Jeffrey Cruttenden và Chứng khoán Thiên Việt đầu tư.
• Tháng 9/2020: Wee Digital đã huy động được khoản tài trợ lớn lên đến 7 chữ số (USD) từ InterVest và VinaCapital Ventures. Bên cạnh đó, Fvndit huy động được 30 triệu USD cho công ty cho vay P2P của mình. Và Tập đoàn Kim An, đơn vị chuyên về công nghệ chấm điểm tín dụng đã huy động được một khoản tài trợ trong Series A từ Patamar Capital, Viet Capital Ventures và East Ventures (với số tiền không được tiết lộ).

Mới đây nhất, MoMo gọi vốn thành công series D với vòng gọi vốn online, thu hút 6 quỹ đầu tư Mỹ (Ảnh: baodautu)

3. Các nhà cung cấp giải pháp thanh toán qua di động tại Việt Nam hiện nay

Tháng 12 năm 2014, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư số 39/2014 / TT-NHNN quy định một loạt các điều khoản mới, yêu cầu các ngân hàng và tổ chức phi ngân hàng tại Việt Nam phải tuân theo để được phép cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán, chẳng hạn như cổng thanh toán điện tử, dịch vụ thu chi tiền mặt, dịch vụ chuyển tiền điện tử, dịch vụ ví điện tử. Tính đến tháng 10 năm 2020, có 39 nhà cung cấp dịch vụ được cấp phép (như hình bên dưới đây):

Trong quý 1 năm 2020, thanh toán điện tử tăng 76% với tổng giá trị giao dịch tăng 124% so với quý 1 năm 2019. Các công ty trong lĩnh vực này đã ghi nhận mức tăng trưởng chưa từng có, với thanh toán trên ví di động MoMo đã tăng gấp đôi kể từ tháng 2/2020. Hoạt động thương mại điện tử cũng tăng đáng kể trong năm nay, với tổng lượt truy cập vào các ứng dụng mua sắm đạt 12,7 tỷ trong quý 2 năm 2020 và tăng trưởng 43% theo quý. Những hành vi khách hàng mới này một phần được thúc đẩy bởi việc chính phủ đang đẩy mạnh sự phát triển và áp dụng công nghệ nhiều hơn trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Lê Minh Hưng cho rằng thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, ngân hàng số và ngân hàng xanh là ba ưu tiên hàng đầu của ngành trong giai đoạn 2020-2025. 

>> Xem thêm:  Tổng quan xu hướng thị trường thương mại điện tử Việt Nam năm 2020

4. Các thương vụ M&A lớn diễn ra trong lĩnh vực fintech Việt Nam (2018-2020)

Giai đoạn từ 2018-2020, thị trường fintech Việt Nam chứng kiến nhiều thương vụ mua lại và sáp nhập giữa nhiều công ty, tập đoàn lớn, nhằm gia tăng sức cạnh tranh và cung cấp nhiều giải pháp thanh toán tiện lợi cho người tiêu dùng. Cùng điểm lại những thương vụ M&A nổi bật trong 2 năm qua nhé!

• Tháng 9/2018: Grab mua lại cổ phần của startup ví điện tử Moca
• Tháng 5/2019: VinID mua lại công ty thanh toán People Care (ví điện tử số MonPay).
• Tháng 6/2019: Công ty Cổ phần Công nghệ Vimo và Công ty Cổ phần Công nghệ mPOS hợp nhất thành một tổ chức hợp nhất có tên NextPay Holdings
• Tháng 12/2019: Ant Financial mua lại một lượng cổ phần đáng kể của ví điện tử eMonkey. Tháng 11/2019, Lazada Vietnam cũng đã tích hợp ví này vào nền tảng của mình.
• Tháng 4/2020: Chính phủ Việt Nam đề xuất giảm tỷ lệ cổ phần của các công ty nước ngoài – 49% trong các công ty thanh toán điện tử.
• Tháng 9/2020: Tập đoàn Gojek - Indonesia giành được quyền kiểm soát tại WePay.

5. Các ngân hàng Việt Nam tham gia fintech

Sau khi VIB hợp tác với công ty fintech Việt Weezi Digital vào năm 2017 để ra mắt MyVIB Social Keyboard, một ứng dụng cho phép khách hàng chuyển tiền trên mạng xã hội, một quan chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã phát biểu rằng: “Tại Việt Nam, 72% công ty công nghệ tài chính chọn hợp tác với các ngân hàng trong việc kinh doanh và cung cấp dịch vụ, thay vì tham gia vào một cuộc cạnh tranh trực tiếp”. 

Quả thực là như vậy, bởi không chỉ quan chức trên mà Marc Djandji, một doanh nhân đang cư trú tại Phòng thí nghiệm Fintech của VIISA, cũng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Thời báo Kinh tế Việt Nam rằng, hợp tác sẽ là chìa khóa củng cố lợi ích cho cả đôi bên, cả ngân hàng và doanh nghiệp fintech. 

Năm 2020, tại Việt Nam, sự phát triển của ngân hàng số đã ngày càng tăng tốc nhờ vào việc áp dụng fintech nhanh chóng, sự bùng nổ của thương mại điện tử và những ảnh hưởng của COVID-19. Ngày càng nhiều ngân hàng lựa chọn hợp tác với các doanh nghiệp, đối tác fintech trong và ngoài nước, đơn cử như VietinBank hợp tác với Opportunity Network (Anh), CIMB Bank Vietnam hợp tác với Toss (Hàn Quốc), VPBank và BE Group (Thụy Điển), OCB và RippleNet (Mỹ), và TPBank với Backbase ( Hà Lan) cùng một số ngân hàng khác đã tham gia hợp tác với các công ty startup trong nước.

Ngoài ra, trong năm 2020, ngành ngân hàng và fintech Việt Nam còn chứng kiến sự chia tay của VPBank và Timo sau 5 năm hợp tác. Theo đó, Timo chuyển sang bắt tay với Viet Capital Bank. Nền tảng ngân hàng số đã được đổi tên thành Timo Plus và cho ra mắt một website và ứng dụng di động mới.

Bên cạnh đó, vào ngày 22/10/2020, tập đoàn tài chính Shinhan thông báo đã ký biên bản ghi nhớ (MOU) với Grab Việt Nam để cùng phát triển các dịch vụ tài chính kỹ thuật số mới.

(Ảnh: Grab)

6. Các thương vụ hợp tác trong lĩnh vực fintech tại Việt Nam

Không chỉ chào đón các thương vụ hợp tác giữa ngân hàng và fintech, mà trong nội bộ ngành fintech nói riêng, thị trường Việt Nam cũng đón nhận những cái “bắt tay” giá trị trong 2 năm vừa qua. 

• Năm 2018, Grab và Moca đã công bố quan hệ đối tác chiến lược nhằm mở rộng dịch vụ thanh toán nhanh chóng và hiệu quả hơn trên khắp Việt Nam với ứng dụng Grab. 
• Vào tháng 4 năm 2018, NganLuong, cổng thanh toán lớn nhất Việt Nam, đã hợp tác với VeriME, một công ty khởi nghiệp fintech có trụ sở tại Singapore cung cấp dịch vụ xác minh danh tính kỹ thuật số dựa trên công nghệ blockchain (VaaS - Verification as a Service) để đảm bảo rằng quá trình xác thực và xác minh của người dùng được thực hiện trực tiếp mà không cần bất kỳ bên thứ ba nào làm trung gian.
• Vào tháng 4 năm 2019, Citi hợp tác với công ty fintech Payoo có trụ sở tại Việt Nam để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu tiền từ người tiêu dùng đến doanh nghiệp cho các khách hàng doanh nghiệp trong nước.
• Vào tháng 11 năm 2020, Grab Việt Nam và Lazada Việt Nam đã cùng công bố mối quan hệ hợp tác nhằm cho thấy sự tích hợp các dịch vụ của hai công ty trên các nền tảng tương ứng của họ.

7. Các đối tác tham gia thị trường Ride-hailing hiện nay

Tháng 3/2018, Uber tuyên bố ngừng hoạt động tại một số quốc gia Đông Nam Á và bán mảng kinh doanh tại Việt Nam cho đối thủ cạnh tranh có trụ sở tại Singapore là Grab. Theo đó, suốt nửa đầu năm 2019, Grab thống trị tới 73% thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam.

Ngoài 2 cái tên trên, thị trường Việt còn đón nhận một nhà đầu tư nước ngoài khác là Go-Jek với đối tác Go-Viet được ra mắt vào 9/2018. Tháng 8 năm 2020, GoViet chính thức đổi tên thành Gojek Việt Nam.

8. Top 5 ví điện tử hàng đầu Việt Nam

Theo số liệu thống kê từ Ngân hàng Nhà nước, vào năm 2019, ước tính có 4,2 triệu người Việt Nam dùng ví điện tử trên tổng số gần 100 triệu dân của đất nước, mang đến nhiều cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp ví điện tử. 

4 trong số 5 ví điện tử dưới đây cùng với startup trong lĩnh vực P2P Lending Tima đã được công nhận là 5 công ty fintech phát triển nhanh nhất tại Việt Nam theo nghiên cứu của IDC’s FinTech Fast 101.

MoMo

(Ảnh: Momo)

MoMo là ví điện tử và ứng dụng thanh toán di động do công ty M_Service của Việt Nam phát triển. MoMo cho phép người dùng thanh toán trực tuyến, chuyển khoản P2P, mua thẻ chơi game, nạp tiền cũng như thanh toán hóa đơn điện nước. MoMo hiện hỗ trợ thanh toán cho gần 100 nhà cung cấp dịch vụ và doanh nghiệp trực tuyến và được tích hợp với 24 ngân hàng trong nước, cũng như mạng lưới thanh toán quốc tế bao gồm Visa, MasterCard và JCB. Tính đến tháng 10 năm 2018, dịch vụ này đã có gần 10 triệu người dùng trên cả iOS và Android. MoMo được H2 Ventures và KPMG vinh danh là một trong 100 Nhà sáng tạo hàng đầu trong lĩnh vực Fintech toàn cầu năm 2018

Payoo

(Ảnh: Payoo)

Payoo có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dịch vụ thanh toán trung gian. Với việc kết nối với hơn 40 ngân hàng và 12.000 điểm chấp nhận thanh toán tại Việt Nam, Payoo cung cấp các phương thức thanh toán đa năng giúp khách hàng thanh toán mọi khoản cả offline và online. 

Moca

(Ảnh: Grab)

Được thành lập vào năm 2013, Moca cung cấp ứng dụng thanh toán di động miễn phí cho người tiêu dùng Việt Nam. Công ty đã được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cấp giấy phép kinh doanh dịch vụ thanh toán vào năm 2016 và có mạng lưới đối tác với 11 ngân hàng trong nước. Vào tháng 9, Moca đã ký kết hợp tác với Grab để ra mắt GrabPay by Moca, một ví di động được tích hợp vào ứng dụng của Grab tại Việt Nam. Thỏa thuận tìm cách tận dụng thế mạnh của cả hai công ty: Grab đã chọn Moca vì kiến ​​thức địa phương và khả năng tiếp cận giấy phép, trong khi Moca sẽ đạt được sức hút thông qua việc tích hợp với Grab. Grab là nhà đầu tư vào Moca.

Zalo Pay

(Ảnh: Thegioididong)

Zalo Pay, một dịch vụ cho phép người dùng liên kết thẻ thanh toán để thực hiện thanh toán P2P, thanh toán qua NFC, mã QR cũng như mua sản phẩm và dịch vụ trực tuyến, nạp tiền trên thiết bị di động và thanh toán hóa đơn điện nước. Zalo Pay được tích hợp với nền tảng nhắn tin phổ biến của Việt Nam là Zalo và yêu cầu người dùng đăng nhập bằng tài khoản Zalo.

ViettelPay

(Ảnh: Viettel)

ViettelPay, dịch vụ ngân hàng số được ra mắt vào tháng 6/2018 và do Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) phát triển, đã cung cấp nhiều dịch vụ thanh toán số khác nhau. ViettelPay cũng cung cấp dịch vụ chuyển tiền miễn phí đến 40 ngân hàng nội địa Việt Nam qua số điện thoại, tài khoản ngân hàng hoặc số thẻ ATM.

9. Sự phát triển của các doanh nghiệp fintech B2B tại Việt Nam

Có thể nói, thị trường fintech Việt Nam chủ yếu bị chi phối bởi các công ty startup theo mô hình B2C, chỉ có một vài công ty là hoạt động trong lĩnh vực B2B khiến cho nhiều người lầm tưởng và coi nhẹ thị trường fintech B2B kém phát triển. Tuy nhiên, trên thực tế, thị trường này vẫn là một thị trường nổi bật trong khu vực, bên cạnh Singapore. Một số công ty B2B đáng chú ý của thị trường Việt Nam như Tr Trust Social, Kilimo Finance và VN Pay.

Tr Trust Social

Được thành lập vào năm 2013, Tr Trust Social là một công ty khởi nghiệp có trụ sở chính tại Singapore nhưng đến từ Việt Nam, sử dụng công nghệ Big Data, mô hình tín dụng tiên tiến và dữ liệu di động để cung cấp điểm tín dụng thay thế cho các thị trường mới nổi. Theo Crunchbase, hãng này hiện đang bao phủ hơn 500 triệu người tiêu dùng trên khắp Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam và đã huy động được 44 triệu đô la Mỹ tài trợ cho đến nay, từ các nhà đầu tư như Sequoia Capital, 500 Startups, Kima Ventures và BeeNext.

Kilimo Finance

Kilimo Finance ra mắt vào năm 2018 và phát triển các sản phẩm cho vay nông nghiệp tiềm năng cao trên nền tảng kỹ thuật số kết hợp với Ứng dụng Kilimo trên mặt trận B2B.

VN Pay 

VN Pay là công ty dịch vụ tài chính B2B cung cấp các giải pháp ngân hàng, thanh toán và nạp tiền điện thoại di động cho các ngân hàng, doanh nghiệp viễn thông và thương mại điện tử. Gần đây, VNPay đã mở rộng hoạt động để cung cấp các cổng thanh toán mã QR cho các sàn thương mại điện tử và các cửa hàng bán lẻ truyền thống. Theo báo cáo kinh tế số E-Conomy SEA năm 2020, VNPay chính thức trở thành kỳ lân công nghệ thứ 2 của Việt Nam, được định giá trên 1 tỷ USD và được SoftBank rót vốn đầu tư.

Kết

Trước sự bùng nổ của công nghệ số cùng với những hỗ trợ cần thiết từ phía chính phủ, thị trường fintech Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục đón nhận những tăng trưởng vượt bậc vào năm 2021 và cả sau này. MarketingAI hi vọng rằng, bài viết này đã cung cấp cho bạn đọc cái nhìn tổng quan về lĩnh vực fintech tại Việt Nam năm 2020, từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn trong hoạt động kinh doanh. 

Tô Linh - MarketingAI

Theo Fintechnews.sg